Geri: 4.1 Fotoğraflar dürüst müdür?

4 Fotoğraf ve Gerçeklik
4.2 Ulus ve kimlik

Fotoğraflar, resmettikleri gerçekliğin birer 'delil izi' de olsalar, mükemmel olmaktan uzaktırlar. Bir fotoğraf her zaman için farklı çekilebilir olduğundan bir şey hakkındaki 'bütün hakikat'ı yansıtmaz (Becker, 1985, s. 101). Bilgi vermek amacıyla tasarlanmış fotoğrafları düşünürsek (bazıları sanatsal olarak tasarlandığından bunlarda gerçeklik ve doğruluk kaygısı olmaz), imgenin ne tip bir 'delil iz' oluşturacağı aslında açıkça fotoğrafçı tarafından seçilmiştir. Şekil 7'deki örneğe bir göz atalım.


Şekil 7: James Ravilious: 'Jübile bayrağını çekmek, Harepath, Beaford, Devon, 1977'

Bu fotoğraf, Kuzey Devon insanları ve peyzajı ile ilgili olarak James Ravilious'un belgesel arşivinin bir parçasıdır (Hamilton, 1998, s. 2).

Bu fotoğrafın milli kimlik ve 'Britanyalılık' (ya da belki İngilizlik) hakkında olduğunu belirtmek bariz gelebilir. Ravilious bayrağa çok önem vermektedir: Kraliçe Elizabeth'in tahta çıkışının gümüş jübilesinde bayrak göndere çekilmekte. Erkeklerin sahneye ve özellikle de bayrağa oranla ne kadar küçük görünecek şekilde çerçevelendiğine dikkat edin. Büyük bayrak, bir kere çekildikten sonra, küçük tarlalar, çalı çitler, tepeler ve ağaçlıklar ile dolu 'tipik İngiliz' arazinin üzerinde dalgalanacaktır – ve yakında yine tipik olarak yağmur yağacağından hava bulutlu ve kapalıdır (dikkat ederseniz dört adam da bot giymektedir). Düzenleme çok etkileyici ve güçlü gözükmektedir çünkü bayrak, direk ve adamlar resime verev yerleştirilmişlerdir. İngiliz milli bayrağı, imgenin 'baskın üçünde' olduğundan resmi soldan sağa okuruz ve bu da bize resmin milliyet 'hakkında' olduğu fikrini vermektedir. Fotoğrafı siyah beyaz olarak çekmek, imgenin grafik yönünü vurgulamış ve onu bir griler paletine indirgemiştir.

Fotoğrafı pek çok şekilde yorumlayabiliriz ancak 'okumamız' çeşitli sorulara cevaplar sağlayacaktır. Şüphesiz bu cevaplar, milli kimlik, kırsal topluluğun doğası, cinsiyet, ve milli bir kutlamanın törenselliği ile ilgili olacaktır. Fotoğraf, 1977 yılında kırsal Devon bölgesindeki insanların Gümüş Jübile'yi nasıl kutladığı hakkında bilgi vermektedir. Bu bize insanların ulus anlayışları hakkında ilginç şeyler (milli bayrağı yükselterek kutlama yapmaları) söylemektedir. Aynı zamanda bunu yapmanın kimin görevi olduğunu (genç beyaz erkekler), ve olayın bir fotoğrafçı tarafından çekilecek kadar özel olduğunu ve o fotoğrafçının da elinden geldiğince bu küçük çaplı olayı etkileyici şekilde resmettiğini de anlamaktayız. Ravilious'un resminin bir başka ünlü imgeye duyulan bilinçsiz bir 'hürmet' olduğu da düşünülebilir. Joe Rosenthal'in 1945'te çektiği fotoğrafta da, ABD bayrağı, Amerikan askerleri tarafından Iwo Jima'nın Suribachi Dağı'na çekilirken resmedilmiştir (Şekil 8). Bu resim, ulusal kimliğe ve çatışma ile silah zoruyla ulusal kimliğin güçlendirilmesine yapılmış daha açık bir atıftır.

Şekil 8: Joe Rosenthal, 1945: ABD bayrağı, Amerikan askerleri tarafından Iwo Jima'nın Suribachi Dağı'na çekilirken'

Devon'daki bayrak çekme fotoğrafı, 'İngilizlik' ya da 'Britanyalılık' ile ilgiliyse, tesadüf eseri oluşturulmuş bir fotoğraf olamaz. Fotoğrafçı resmi belli bir şekilde yapmayı seçmiştir; tabii resmettiği olaya sadık kalmıştır ancak yine de resmin çekilebileceği sonsuz şekilden sadece birini çekmiştir. Resmin dışında bırakılmış olanlar içine dahil edilmiş olanlardan bir çok açıdan daha önemli olabilir. Resme kalabalık bir seyirci dahil olsaydı ya da bazı köy evleri de sahneye katılsaydı fotoğraf daha etkili olabilirdi: ama fotoğrafçı bunları resme dahil etmemeye karar vermiştir. Bunların dışarıda bırakılması, fotoğraftan okuyabileceğimiz imgeyi 'bozduğu' için bir dezavantaj gibi gözükse de, zaten sosyal bilimciler olarak tek bir delil belgeden ulusal kimlik ile ilgili koca bir kuram yaratmaktan memnun olur muyuz? Cevabımız şüphesiz hayır olacaktır.

O zaman bu fotoğraf, ulusal kimliğin kırsal bir toplulukta nasıl kutlanabileceğine dair toplanabilecek delillerden sadece biridir. Fotoğraf bu konuyla ilgili bazı soruları cevaplayabilir, hepsini değil. Günün sonunda, resim bize sadece kısıtlı bir bilgi verebilir. Belgenin gerçek olduğuna yani insanların bayrağı, fotoğrafçının isteği üzerine, belki de Jübile'den yıllar sonra tutup resme poz verip vermediği fotoğrafçının güvenilirliği ile ilgilidir (bu sosyal bilimcinin verilerinde sahtecilik yapmadığına güvenmeye benzer). Kuzey Devon köylerindeki toplum hayatının 1970'lerdeki doğasını anlamak istiyorsak, bu gibi fotoğraflar, toplumsal varlığın düzenlenmesi ve yapısı ile ilgili sosyolojik bir kuram inşa etmek için bize yardımcı olacaktır. Birçok fotoğraf ve diğer veri parçalarına bakmamız gerekir, ancak şüphesiz görsel deliller, yukarıda değinilen analiz çeşitleri kullanılarak değerlendirildiğinde, anlama sürecinde bize yardımcı olacaktır.

İleri: Aile yemeği fotoğrafları: 1930'lar ve 1990'lar