1.5.7 Kaynak kullanma
Telif hakları mevzuatına uyduğumuza emin olmak için çalışmalarımızda kaynak göstermemiz gerektiğinden bahsetmiştik. Ancak kaynak kullanmamızın bir başka sebebi daha vardır: bilgiyi paylaşabilmek.
Şöyle bir senaryo düşünün. Bir arkadaşınız del.icio.us sitesinin kurucusu Joshua Schachter'in sitesinin neden yönlü bir arama sistemi olmadığından bahsettiği ilginç bir makale okuduğundan sözediyor ve size de makaleyi okumanızı tavsiye ediyor. Makaleyi nasıl bulursunuz? Bir haber veritabanı, bir arama motoru veya bir dergi veritabanından mı aramaya başlamak istersiniz? Çeşitli arama araçlarında arama terimi olarak 'del.icio.us' ve 'yönlü' yazdığımda ve Joshua Schacter ismini girdiğimde pek çok makale buluyorum, ama bulduklarımdan hiçbiri arkadaşımın bahsettiği makaleymiş gibi gelmiyor. O zaman, doğru makaleyi bulmak için gereken asgari düzeyde bilgi nedir?
Etkinlik 15 - Doğru kaynağı bulmak için ne tür bilgiye ihtiyaç var?
Aşağıdaki kaynak türlerinde bilginin doğru olduğuna emin olabilmek için gerekli ve yeterli bilgileri tanımlamaya çalışın.
Aşağıdaki tabloyu verilen listeden her kaynağı bulmak için gereken asgari bilgi ile doldurun. Örneğin, Kitap için ISBN numarası ve yazar ismi yeterli derseniz ilk satır şöyle olmalıdır:
| Kitap (ciltsiz) |
ISBN, Yazar |
Yönetmen, yazar, başlık, makale başlığı, yayıncı, internet yayını türü, ISBN, yayınevi, sayfa numaraları, tarih, cilt, video başlığı, basım yeri, yazar/kuruluş, sayfayı ziyaret ettiğiniz tarih, sayı numarası, web adresi (URL)
| Kaynak |
Tanımlayıcı bilgiler |
| Kitap (kağıt) |
|
| Kitap (elektronik) |
|
| Dergi makalesi (ciltsiz) |
|
| Dergi makalesi (elektronik) |
|
| Web sitesi |
|
| Video |
|
| İnternet yayını |
|
Cevap
Biz şöyle cevapladık:
| Kaynak |
Tanımlayıcı bilgiler |
| Kitap (kağıt) |
yazar, başlık, tarih, yayınevi, basım yeri, ISBN |
| Kitap (elektronik) |
yazar, başlık, tarih, yayıncı, URL, ISBN |
| Dergi makalesi (ciltsiz) |
yazar, makale başlığı, dergi adı, tarih, cilt, sayı numarası, sayfa numaraları |
| Dergi makalesi (elektronik) |
yazar, makale başlığı, dergi adı, tarih, hacim, sayı numarası, sayfa numaraları, URL |
| Web sitesi |
siteyi ziyaret eden yazar ya da kuruluş, başlık, URL, sayfayı ziyaret ettiğiniz tarih |
| Video |
yönetmen, video başlığı, tarih |
| İnternet yayını |
başlık, tarih, yayıncı, URL, internet yayını türü |
Ayrıca geçmişte kullandığınız kaynakları bulmak için de doğru bilgilere ihtiyacınız var. Bazen bir ISBN numarası veya URL adresi yeterli değildir. Kitabın baskısı biterse ya da web sayfası kapatılır veya biri yanliş bir kaynak gösterirse ne yaparsınız? Daha fazla bilgi vererek, o öğeyi tekrar bulma şansınızı artırırsınız.
Ayrıca, gerekli ayrıntı düzeyi amacınıza göre değişir. Örneğin, Amazon.com'dan bir kitap satın almak istiyorsanız, genellikle bir yazar ismi ve/veya başlık yeterli olur. Bir okuma listesi için yılı da dahil emeniz gerekir çünkü akademik ders kitaplarının farklı sürümleri olabilir ve yıl belirtilmeden doğru sürümü okuduğunuza emin olamazsınız.
Bilgi paylaşımında insanlara yardımcı olmak için, bazı kaynak biçimleri geliştirilmiştir. Bunlar, bir kaynakça üretmek için gereken bilginin standartlarını belirlemiş ve kaynakların tutarlı bir şekilde ortaya konmasını sağlamıştır. Akademik bir makale veya kitap okuduğunuzda, çoğunlukla sonunda bir kaynak listesi bulacaksınız. Hangi dersi aldığınıza bağlı olarak, bir ödev yazarken, bir kaynakça veya kaynak listesi yaratarak kullandığınız kaynaklara atıfta bulunmanız gerekmektedir.
Kaynak biçimlerine bazen alıntı stilleri de dendiğini görürsünüz. Bu ders için, ikisini aynı şeyi ifade etmek için kullanıyoruz.
Tüm kaynakçaların asgari unsurları şöyledir:
- yazar ya da eşdeğeri
- başlık
- tarih
- yayımcı
- yer - fiziksel konumu veya URL
Kaynakçanızda, kaynağı yazarken yazılış şekli ve bunların metin içinde veriliş şekli kullandığınız biçime göre değişir ama kaynakçanın içindeki bilgiler aynıdır.
Etkinlik 16 - Kaynak biçimlerini keşfetmek
Calvin alıntı oluşturucusunu deneyin. Aşağıdaki kaynağı, alıntı oluşturucusuna, 'Kaynak tipi' başlığı altına 'Elektronik', ve 'Kaynak' başlığı altına 'Dergi' şeklinde yazın.
John Flint (2006) 'Surveillance and exclusion practices in the governance of access to shopping centres on periphery estates in the UK', Surveillance and Society, 4 (1/2) s. 52-68 [çevrimiçi]. http://www.surveillance-and-society.org/Articles4 (1) / estates.pdf (En son erişim: 20 Kasım 2006)
Bu kaynağın faklı biçimlerde (MLA, APA, Şikago) verilişine bir bakın ve farklılıkları ayırt etmeye çalışın.
Cevap
Bu araç tarafından oluşturulan üç farklı kaynak biçimi şöyledir:
MLA: Flint, John. "Surveillance and exclusion practices in the governance of access to shopping centres on periphery estates in the UK." Surveillance and Society 4.1/2 (2006): 52–68. 20 Nov. 2006 http://www.surveillance-and-society.org/Articles4(1)/estates.pdf.
APA: Flint, J. (2006). Surveillance and exclusion practices in the governance of access to shopping centres on periphery estates in the UK. Surveillance and Society, 4(1/2), 52–68. Son erişim November 20, 2006, http://www.surveillance-and-society.org/Articles4(1)/estates.pdf
Şikago: Flint, John. "Surveillance and exclusion practices in the governance of access to shopping centres on periphery estates in the UK." Surveillance and Society 4, no. 1/2 (2006): 52–68. http://www.surveillance-and-society.org/Articles4(1)/estates.pdf
Gördüğünüz gibi, farklılıklar, her bir kaynağın biçimlendirilişi ile ilgilidir. MLA ve Şikago stillerinde yazar isimleri tam olarak verilirken APA'da isimlerin sadece ilk harfleri verilmiştir. MLA dergi adının altını çizerken, diğer ikisi yayık yazmıştır. Herbiri dergi sayısını farklı yazmıştır. Sonuçta, her bir stili farklı kılan çeşitli ayrıntılar bulunsa da verilen bilgi değişmez. Leeds Üniversitesi Kütüphanesi, farklı stillerin kullanıldığı çok çeşitli örnekler veren yararlı bir alıntı ve kaynakça bağlantıları listesi vermiştir.
Geri:
1.5.6 Telif hakkı - bilmeniz gerekenler