Geri:
2.5 Özet3 Sosyal bilim yapmak ne demektir?
3.1 Durumları kuramsallaştırmak
Bu ünite, çevremizdeki dünyayı anlamlandırdığımız süreçleri anlatmaktadır. Sosyal hayatın nasıl işlediğini anlamak ve anlatmak için sosyal bilimciler bir nevi kavramsal alet kutusu kullanırlar. Bu tıpkı bir film izlerken ya da bir spor karşılaşmasında seyirci olarak bulunduğumuzda sık sık kullandığımız kavramsal alet kutusu gibidir. Bazen bütün insanların bir şeyin mantıklı gözüktüğünü ya da yanlış olduğunu düşündükleri zamanlar olur ve biliriz ki başkaları bizim bakış açımızı paylaşmayabilir. Bir filmin gidişatı hakkında eleştirel bir yorum yapmak isteyebiliriz ya da bir spor takımının bugunki performansını beş ya da otuz yıl öncekisiyle karşılaştırmak isteyebiliriz. Her gün karşılaştığımız bu durumlarda sosyal bilimler araştırmalarında kullanılan aynı kavramsal yetenekleri kullanırız. Kuram, sosyal bilimlerin çok önemli bir parçasıdır. Nitekim, Charles Lemert’e göre, kuram ‘temel bir hayatta kalma yeteneğidir’ (Lemert, 1993, s. 1) ve aynen çok kullanımlı bir İsviçre çakısı gibi kuram da pek çok işleve sahip olmanın yanısıra, bir sorunu çözmek ya da yeni bir zorlukla baş etmek için daha önce kullanılmadığı bir şekilde kullanılabilir. Kuram, tüm insan uygulamalarının önemli bir parçasıdır; en monoton işlerde de, sosyal bilimler araştırmalarında da işe yarar.
Kuram pek çok seviyede faydalı olsa da; yaptığımız en soyut işten her gün yaptığımız sıradan şeylere kadar her hareketimizde ortak özellikler bulunabilir. Örneğin, her sabah uyandığınızda karmaşıklığı değişen seviyelerde olan, diş fırçalamaktan tutun da işe giden yolu hatırlamaya kadar pek çok işle meşgul olursunuz. Bu, çevrenizdeki dünya ile ilgili bir takım derin düşüncelere dalmaya başlamanız anlamına gelir. İşinize giden yolu hatırlayıp bulmanızı ele alalım. Bu genelde karmaşık ya da problem olarak gördüğümüz bir durum olmamakla beraber, paranızı evde unuttuğunuzu ya da toplu taşıma araçlarında grev olduğunu ve bir yerden bir yere gitmenizin engellendiğini düşünün. Rutinimiz işlemediğinde içinde bulunduğumuz durumu kuramsallaştırmalı ve yapacaklarımızı daha dikkatlice planlamalıyız. Her ne kadar tüm etkinlikler rutin ve kuramsallaşmamış gözükse de, kuramsal bir boyutları bulunmaktadır. Genelde dünyanın nasıl döndüğüne dair kullandığımız kuramları sorgulanmayacak derecede doğru algılarız. Aynı şekilde sosyal bilimciler tarafından girişilen etkinlikler de alışılagelmiş ve rutin olabilir. Örneğin, çocuk psikolojisi ile ilgili bir deney tasarlamak, bir mülakat için soru listesi oluşturmak ya da oy verme davranışları ya da ekonomi üzerine kurulmuş kuramsal bir model için toplanan verileri incelemek böyle etkinliklerdir. Ancak bu araştırma araçları işe yaramadığında, sosyal bilimciler bunların arkasındaki varsayımları yeniden değerlendirir ve hatta bazen o zaman bile bunu ihmal ederler. Bir başka deyişle, sosyal bilimler öyle derinlerde yer alan örtülü varsayımlar içerir ki, bunları tanımlamak dahi imkansız olabilir.
