Geri:
Beklentiler1 Sosyal bilimler felsefesi bize neler sunar?
Neden sosyal bilimler felsefesi çalışmalı? Bu soruya yanıt vermeden önce bir çok ön soruyu cevaplamak gerekir:
Kısaca, sosyal araştırma, pek çok seçeneği beraberinde getirir ve bu seçeneklerden hangilerinin bizim araştırmamız için en iyisi olduğuna karar verebilmek için bazı ölçütler kullanmamız gerekir. İşte sosyal bilimler felsefesinin bizlere sunduğu, karmaşık ve zor seçimleri yaparken bize yardımcı olmasıdır. Ancak sosyal bilimlerin tekerlekten sonra yapılmış en büyük buluş olduğunu ve araştırmanızı yaparken, karşınıza çıkan her derde deva olacağını düşünmeye başlamadan önce göz ardı etmemeniz gereken bir başka konu bulunmaktadır. Sosyal bilimler felsefesi, çatışan pek çok ölçüt ve standart içerir. Bunlar, yukarıda sözü geçen seçimleri anlamakta ve değerlendirmek için farklı yollar önerir. Bilimsel bilginin kurallarının ve ölçütlerinin çeşitliliği, hem sosyal bilimler hem de doğa bilimlerinde yapılan araştırmaların çeşitliliğinin bir sonucudur. Sosyal bilimler felsefesi, ilişkili olduğu sosyal araştırma alanlarının içinde barındırdığı anlaşmazlıklardan payını almıştır. Bu bağlamda, sosyal bilimler felsefesi sosyal araştırmaların yanıtlamaya çalıştığı sorulara farklı yaklaşımlar getirmeyi hedeflemektedir.
Araştırmanızda ne başarmayı umduğunuz çok önemlidir. Nesnel bilgiye mi ulaşmak istiyorsunuz? Güvenilir ve geçerli veri mi toplamak istiyorsunuz? Araştırmanızı geniş bir kitle ile mi paylaşmayı hedefliyorsunuz, yoksa daha belirli bir topluluğu mu hedefliyorsunuz? Bu gibi sorulara verdiğiniz cevaplar, sosyal bilimler felsefesi içinde hangi yaklaşımın sizin araştırma stratejinize daha çok uyduğunu anlamakta yardımcı olacaktır. Bu ders, işte yukarıda sözü geçen çeşitli seçenekleri ele almaktadır. Ana amaç, sosyal araştırma yaparken karşınıza çıkabilecek sorunların tanıtılmasıdır. Bu ders, ele alınacak soruları yanıtlamaktan ziyade sosyal araştırmacıların sorması gereken soruları ve tartışmaları ortaya koymaktadır. Toplumlar değiştikçe ve toplumsal sorunlar yeniden tanımlandıkça, sosyal bilimler de değişime ayak uydurabilmelidir ki, etkili kalabilsin.
Şimdi bu soruları unutmadan dersimizin içeriğine bakalım. Bu giriş bölümünden sonra üç ayrı bölüm ile devam edeceğiz:
Durumsal Bilgi – belli bir kültürün tarihsel gelişimi içinde konumlanmış sosyal bilgi türüdür. Bilimsel bilgi de, bu bağlamda bir istisna değildir.
Sosyal bilimcilerin bilgisi ile günlük hayat arasındaki ilişki, sosyal araştırmaların ne derecede bağımsız olmaya çalışması gerektiği konusunda soru işaretleri doğurmaktadır.
Araştırmacı ile çalıştığı nesne arasındaki ilişki, bir noktada, araştırmacının çalıştığı nesneye buyurgan bir tavırla hükmetmesi yerine, sözkonusu nesne ile yaptığı karşılıklı bir konuşma haline gelir. Bu bağlamda, sosyal bilim uygulamaları sadece sosyal dünyayı nasıl çalıştığımızla ilgili yeni seçenekler yaratmakla kalmaz, aynı zamanda bize insanlığa dair daha geniş bir bilgi ve tecrübe birikiminden yararlanma fırsatı da sunar. Şekil 1 bu dersin üç ana temasını göstermektedir.
Şekil 1: Ünite içeriğini takip.
Bu ünite, güncel sosyal bilimler ve günlük hayatla bağlantılı olarak ‘bilim’ ne demektir araştırmaya başlamaktadır. Bilimsel bilgi, genellikle nesnel bilgi olarak tanımlanır. Bu da bilginin bir şeyin gerçek açıklaması olması ve bilimsel açıklamaların evrensel uygulanabilirliği olması yani her durumda gerçeklenmesi anlamına gelmektedir. Bilginin evrensel olmasının yanı sıra, nesnel olduğu da düşünülüyorsa, kişilerin belli durumlardaki öznel deneyimlerinden bağımsız olduğu varsayılabilir. Bu durumda, nesnel bilgi, herhangi bir zaman diliminde çalışılmakta olan nesneden bağımsız olur. O zaman sözkonusu nesneler daha genel bir bilimsel kanunun veya nedensel sürecin göstergeleri ya da örnekleri olarak muamele görmektedir.
Nesnel bilgi, kapsamı açısından evrenseldir ve öznel deneyimlerden bağımsızdır.
Bu üniteyi takip ederken, toplumsal ilişki ve süreçlere bilimsel olarak yaklaşmanın ne demek olduğunu çok iyi düşünmeniz gerekir. Özellikle, nesnel bilgi üretmeye çalışmanın mümkün ve cazip olup olmadığı konusunu düşünün. Aynı zamanda sosyal bilimlerin, araştırmalarda kullanılan kavramları, çalışmaya konu olan insanların yaşadıkları deneyimlere bağlantılamaya çalışmak için bilinçli bir çaba göstermesine gerek var mıdır, bunu da değerlendirmenizi tavsiye ederiz.
