Transkripti indirmek için - PDF
L28- KRİSTAL ALAN TEORİSİ

Evet. Geçen ders geçiş metallerinden bahsettik. Bilmeniz gereken isimlendirmelere ve d orbitallerine geçiş yaptık. Eğer geçiş metallerinden bahsediyorsak d orbitallerinden bahsediyoruz demektir. d orbitallerinin bir özetini yapalım. Belki bazılarınız biliyor. Burada d orbitalleri hakkında bilmeniz gerekenler var. d orbitallerinin isimlerini bilmelisiniz, şekillerini çizebilmelisiniz. Çıtamız çok yüksek değil. Elinizdeki notlarda şekiller var, çok güzel şekiller çizmenize gerek yok. Şekilleri çizebilmelisiniz. Farklı d orbital şekilleri gördüğünüz zaman onun hangisi olduğunu tanıyabilmelisiniz ve isimlendirebilmelisiniz. d orbitallerinin şekillerinin nasıl olduğunu tekrar edelim. Bu sınıf için bir referans koordinat sistemi seçelim. z ekseni yukarı ve aşağı , y ekseni paralel, x ekseni de sayfa düzleminin içine ve dışına doğru. Koordinat sistemini biz hep bu şekilde kullanacağız fakat bu genelde soruda size verilir. Eğer verilmezse koordinat sistemini anlattığımız şekilde seçin. İnceleyeceğimiz ilk d orbitali d_z² . Büyüklüğünün en fazla olduğu yer z ekseni üzerindedir, xy düzlemi üzerinde de halka şeklindedir. d_x²-_y² nin büyüklüğünün en fazla olduğu yer x ve y eksenlerinin üzerindedir. Bu özel orbital direk x ve y eksenleri üzerindedir. Sıradaki d orbitalleri grubunun büyüklüklerinin en fazla olduğu yer direk eksenler üzerinde değildir. Bahsettiğimiz eksenlerle çakışmazlar. Eksenlerle 45 derecelik açı yaparlar. Burada d_yz görülüyor. Burada da d_xz var, x ve z eksenleriyle 45 derecelik açı yapmış. Burada da d_xy ,x ve y eksenleriyle 45 derecelik açı yapmış. Bunların hepsini aynı eksen düzeninde gördük. Bu kısım biraz zor.

Bu şekillerde biraz daha iyi görebilirsiniz. Şimdi bunları inceleyelim. Bu nedir? d_z² . Peki büyüklüklerin en fazla x ve y eksenleri üzerinde olduğu bu şekil neyi temsil ediyor. d_x²-_y² . Bu şekillerin farklı versiyonlarını da görebilirsiniz. Bu, onları tanımanız için sadece bir pratik. Peki burada da eksenlerle 45 derece açı yapmış, bu nedir? Evet d_xy . Peki bu nedir? d_yz . Sonuncusu? d_xz . Yukarı aşağı yönde. Biraz daha pratik yapalım. Üç boyutlu düşüneceksiniz. Kağıtta ve sunuda üç boyutlu düşünemeyebilirsiniz. Burada bir video var. Çok net görebilirsiniz. Buradaki d_z² orbitalinin büyüklüğü en fazla z ekseni üzerindedir ve xy düzlemi üzerinde de halka şeklindedir. Buradaki de d_x²-_y² orbitali. Maksimum büyüklükler eksenler üzerinde bu , onu d_xy den ayırmanızı sağlar. Eksenler üzerinde ise d_x²-_y². Sıradaki ise d_xy .Bu, eksenler üzerinde değildir. Bu orbitaller eksenlerle 45 derecelik açı yapmış. Orbitaller eksenlerin arasında. Buradaki ise d_xz orbitali. Eksenlerle 45 derecelik açı yapmışlar. Sonuncusu d_yz . eksenlerle 45 derecelik açı yapmış. y ve z eksenleri arasında. Umarım bu videolar d orbitallerinin şekillerini aklınızda tutmanıza yardımcı olur.

Bunlar d orbitalleri. Her derste d orbitallerinden bahsedeceğiz. d orbitallerinin şekillerini öğrenmeniz lazım. Bugünün konusu kristal alan teorisi. Burada duyacağınız ve kitapta bahsedilen iki teori var. Kristal alan teorisi ve ligand alan teorisi. Kimyadaki çoğu şey gibi teoriler deneysel bilgileri açıklamak için geliştirilirler. Koordinasyon bileşiklerinin bazı özellikleri vardır. Ortada geçiş metali, etrafında da ligandlar vardır. Bunlar koordinasyon bileşikleridir ve bazı özellikleri vardır. Bu özellikleri akli temelde açıklamak için iki teori geliştirilmiştir. Bu teorilerin arkasındaki temel düşünce; belirli yükseltgenme basamağına sahip bir metal iyonunu koordinasyon bileşiğinin ortasına koyarsanız ve bu metal iyonun etrafında da ligandlar varken, d orbitallerinin enerjisi o ligandların durumuna göre değişir. Bu tamamen d orbitalleri ile ilgili. Metali çevreleyen ligandlar d orbitallerini etkilerler. d orbitallerinin nasıl etkilendiğini açıklayan bu iki teoriden, kristal alan teorisi iyonik açıklama temellidir. Bu modelde ligandlar noktasal negatif yükler olarak kabul edilir. Oldukça basit bir modeldir. Fakat ligand alan teorisi koordinasyonu, kovalent ve iyonik açılardan ele alır. Bu, daha güçlü ve kullanışlı bir teoridir. Ve daha karmaşıktır. O yüzden bu derste işlemiyoruz. Eğer devam ederseniz ve inorganik kimyayı alırsanız, kitapta da bölüm 5.03, bunu daha ayrıntılı incelersiniz. Çok basit olsa da bu derste kristal alan teorisini işleyeceğiz. Oldukça donanımlı bir modeldir. Bu basitleştirilmiş modeli kullanarak koordinasyon bileşiklerinin bazı özelliklerini açıklayabilirsiniz. Evet kristal alan teorisi gerçekten çok basit. Bu teori, metal ile ligandlar arasındaki etkileşimi iyonik kabul ederek açıklar. Ligandları noktasal negatif yükler olarak kabul eder. Temel prensip; ligandlar noktasal negatif yüklerdir. Ligandlar d orbitallerine yaklaşırlarsa, aralarında itme kuvveti oluşur. Burada bir çizim var. Metal M olarak kısaltılmış, metalin yükseltgenme basamağı ise +n .Metalin etrafında ligandlar var. Buradaki geometri nedir? Oktahedral geometri. z ekseni boyunca yukarda ve aşağıda , y ekseni boyunca ve x ekseninde sayfa düzleminin içine ve dışına doğru ligandlarımız var. Burada aynı molekülün başka bir resmi var. Metal ortada . NH₃ ligandlarımız noktasal negatif yükler . Dört tane ekvatoryal, bir tane yukarıda bir tane de aşağıda ligandlar var. Bu, oktahedral geometridir . Bu ligandlardan her birini noktasal negatif yükler olarak kabul edebilirsiniz. Eğer noktasal negatif yükler d orbitallerine yaklaşıyorsa aralarındaki itme kuvveti artar uzaklaşıyorsa azalır. Kristal alan teorisinin temel prensibi budur. Burada başka bir resim var. Tüm d orbitallerinin şekli ve ligandların konumu hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz. Bugün oktahedral geometri ile ilgili konuşacağız. Daha sonra da tetrahedral geometriden bahsedeceğiz. Burada bir oktahedral geometri var. d orbitallerinizi çevreleyen noktasal negatif yüklerin yerini düşünün. Eğer d orbitalleri, ligandlar gibi eksenler üzerinde ise aralarıdaki itme kuvveti daha fazla olacak. Burada görebilirsiniz. Burada itme kuvveti çok büyük . Çünkü d orbitalleri ve ligandlar eksenler üzerinde. Eğer ligandlar eksenler üzerinde ve d orbitalleri eksenler üzerinde değilse itme kuvveti daha düşük olur. Temel prensip budur.

Şimdi her orbitali daha detaylı inceleyelim. Ve d orbitaline yönelen ligandın itme kuvvetini nasıl etkileyeceğini düşünelim. Ligandlar noktasal negatif yükler ve burada d_z² ve d_x²- _y² orbitallerine yaklaşmışlar. Ligandlar ile d orbitalleri arasında büyük bir itme kuvveti oluşur. Eğer z ekseni üzerinde ligand varsa bu yakın bir etkileşim demektir. Burada ise x ve y eksenleri üzerinde ligandlar var. Ve ligandlar d orbitallerine yönelmişler. Burada büyük bir itme kuvveti oluşur. Bu konuya tekrar döneceğiz. Şu şekilde düşünebilirsiniz. Oktahedral geometrimiz var ve ligandların pozisyonları belli. Kuramsal olarak şöyle düşünebilirsiniz. Ortada metalimiz var ve her yönden ligandlarla çevrilmiş.Yani ligandlar her yerde. Ligandın metalin etrafında her yerde olduğu durumda bütün d orbitalleriniz aynı enerjiye sahiptir. Ancak ligandları izole edip belirli pozisyonlara yerleştirirseniz d orbitallerinin farklı şekillerinin nasıl etkilendiğini düşünebilirsiniz. Buna tekrar döneceğiz. Buradaki durum ligandlar ya da d orbitalleri eksenler üzerinde ise bu, büyük itme kuvveti demektir. d_z² ve d_x²- _y² orbitalleri ligandlardan daha çok etkilenir. Ancak etkilenme eşittir. Yani aynı miktar enerjiyle etkilenirler. Burada bir itme var. Aynı miktar enerjiyle etkilenirler. Orbitallerin aynı enerjide olması ne demektir? d_z² ve d_x²- _y² orbitalleri eş enerjilidir. d_z² ve d_x²- _y² orbitalleri diğer üç orbitalden daha yüksek enerjili olmuştur. Şimdi bunun neden doğru olduğunu düşünelim. Burada başka bir grup orbital var. Burada; ligandlar eksenler üzerinde iken orbitallerin büyüklüklerinin en fazla olduğu yerler eksenlerle 45 derecelik açı yapmış. Ligandlar; d_xy , d_xz , ve d_yz orbitalleri ile aynı yönde değillerdir. Bunlar kuramsal örneğe göre daha düşük enerjilidir. Küresel simetrik alanda ligandlar metal atomuna her yönden yaklaştığı için d orbitalleri eş enerjilidir. Ancak oktahedral geometride; d_xy , d_xz , ve d_yz orbitalleri, d_z² ve d_x²- _y² ye göre daha düşük enerjilidir. Bu üç orbital de eş enerjilidir yani d_xy , d_xz , ve d_yz dejeneredir. Şimdi bir özet yapalım. 2 tane d_z² ve d_x²- _y² orbitali var. Bunlarla ligandlar arasında büyük itme kuvveti oluşur. Yani ligandlar ile d orbitalleri aynı eksen üzerindedir. Bu orbitallerin enerjileri d_xy , d_xz , ve d_yz ‘e göre daha yüksektir. d_xy , d_xz , ve d_yz ‘ ye gelince, bunlar ile ligandlar arasındaki itme kuvveti daha küçüktür. Çünkü bu orbitaller ligandlar ile aynı eksenler üzerinde değidir. Bu 3 orbitalin enerjisi daha düşüktür. Kristal alan teorisinin oktehedral geometri için temel prensibi budur. Başka bir yoldan da bakabiliriz. Resimler size yardımcı olacak. Burada ligandlar orbitallerle aynı eksen üzerinde. Aşağıda ise aynı eksen üzerinde değiller. Farklı şekiller ama aynı şeyi gösteriyorlar. Bazıları anlamanıza daha yardımcı olur.

Şimdi bazı diyagramlar çizelim. Şu taraftan başlayalım. Kristal alan yarılma diyagramı. Oktehadral durum için . Geometrilere göre diyagramlar farklılık gösterirler. Diyagramı çizelim. Enerji yukarı yönde. Küresel simetrik alanda 5 tane d orbitali ile başlayalım. d orbitallerinin ortalama enerjisi eşittir. Bu çizilen tamamen küresel alan için. Henüz oktahedral alan için değil . Oktahedral diyagramımız bu tarafta olacak . Bu şekilde gösterim yapıyoruz. Eğer bütün ligandlar metal etrafında homojen olarak dağılmış ise d orbitallerinin enerjileri eşittir. Ligandlar metal etrafında homojen ve simetriktir olarak dağılmıştır.

İtiraf etmeliyim ki bunu görünce çok heyecanlandım. Uzun bir süredir bu konuyu öğretiyorum. Daha önce hiç metalin etrafında gerçek küresel kristal alanım olmamıştı. Bir gün Walgreens’e gittim. Walgreens’in küresel kristal alan satması beni çok sevindirdi. Neyle karşılaşacağınızı bilemiyorsunuz. Bu oyuncağın hayranıyım. Örneğin benim köpeğim için harika bir oyuncak. Ama bu gerçekten muhteşemdi. Kasiyere küresel kristal alan sattıklarının farkında olup olmadıklarını sordum, farkında değillerdi. Neyle karşılaşacağınızı tahmin edemiyorsunuz.

Ligandlar metal etrafında homojen olarak dağılmış ise d orbitallerinin enerjileri aynıdır. Eğer bir oktahedral kristal alanda iseniz d orbitallerinin enerjilerinde farklılıklar olur. Bazı orbitaller diğerlerine göre ligandlardan daha çok etkilenir. Enerjileri artar. d_x²- _y² ve d_z² orbitalleri daha yüksek enerjili hale gelir. 3 orbitalimizin ise enerjileri daha düşük olur. Bunlar d_xy , d_xz , ve d_yz orbitalleridir . Bu enerji farkı oktahedral alan yarılma enerjisidir. Bu enerji farkını gördüğünüzde oktahedral alanda yarılma olmuş demektir. Δ_o , oktahedral kristal alan yarılma enerjisini gösterir. Bazı orbitallerin enerjisi artar bazılarınınki azalır. Toplam enerji sabittir. 2 orbitalin enerjisi artar, 3 orbitalin enerjisi azalır.Yukarıdaki her bir orbitalin enerjisi +3/5 Δ_o kadar artarken aşağıdaki her bir orbitalin enerjisi -2/5 Δ_o kadar azalır. Ancak toplam enerji korunur. Bu, oktahedral durum için kristal alan yarılma diyagramı. Şimdi bazı örneklere bakalım. Krom , 3 tane NH₃ , 3 tane de bromdan oluşan bileşiğe bakalım. Değerlik elektron sayısının kaç olduğunu söyleyin. Son 10 saniye. Çok yüksek bir rakam değil ama doğru anlayanlarınız daha fazla. Bir bakalım. Bromun yükseltgenme basamağı kaçtır? Kaçtır? Brom? Bir brom (-1)’dir. 3 brom var. Peki NH₃’ün yükseltgenme basamağı kaçtır? 0 . 3x0=0 . toplam yük 0 . Peki Cr kaç olmalı. +3 . d elektron sayısı için elementlerin grup numaralarını bilmeliyiz. Kromunki kaçtır? 6 . 6-3(çünkü yükseltgenme basamağı 3 )=3 . ve bu bir d³ sistemidir. Bunu yanlış anlamayın. Sorunun cevabı ile yükseltgenme basamağı tesadüfen aynı çıktı, yükseltgenme basamağını 3 bulup bırakabilirdiniz. Bu bir d³ sistemi. Şimdi 3d elektronlarını düşünelim ve yarılma diyagramına yerleştirelim. Eğer bir küresel kristal alanımız varsa elektronlarınız bu yönde yerleştirilecek. Şimdi oktahedral durumda ne olduğuna bakalım. Buraya gelelim . İlk elektronumu aşağıya mı yukarıya mı yerleştirelim. Aşağıya. Diyagrama iki şey yazmadığımı fark ettim. Bunlar notlarınızda var. Bu diyagramda orbital enerji seviyeleri için iki tane kısaltma var. Bunlar e_g ve t_2g ;orbital gruplarının isimleri. Evet elektronları aşağıda gösteriyoruz. 2 elektronu ilk orbitale aynı yönlü mü yerleştirmeliyiz? Hayır. Bu aynı kuantum numarası demektir ve yanlış olur. Peki aynı orbitale farklı yönler de yerleştirsek? Hayır. Enerjileri aynı olduğuna göre hepsini birer birer yerleştirmeliyiz. Dolayısıyla 3 tane elektronu 3 tane orbitale yerleştirmiş olduk. Şimdi birkaç terimden daha bahsedelim. Size sık sık dⁿ elektron konfigürasyonunu soracaklar. Orbitaller için kısaltmaları kullanabilirsiniz. 3 elektronu t_2g³ orbitallerine yerleştiririz. Bu t_2g orbitallerinde 3 elektron var demektir. Yani oktahedral kristal alandaki düşük enerjili orbital grubunda 3 elektronunuz vardır. Şimdi CFSE ‘nin ne olduğunu düşünelim. Bu kristal alan kararlılık enerjisi demektir, yarılma enerjisi değil. Kuramsal küresel kristal alanda olmak yerine oktahedral kristal alanda olmakla elektronlar ne kadar kararlı olmuşlar? Burada ne yaparız? Düşük enerji düzeyinde 3 elektron var.[3(-2/5)*Δ_o* oktahedral kristal alan yarılma enerjisi] kadar kararlı hale gelmiş. İşlemin sonucunu -6/5*Δ_o buluruz. Bu elektronların ne kadar kararlı olduğunu gösterir. Enerjileri düşük, ortalama enerji bundan çok yüksek; fakat bu, oktahedral geometri olduğu için söz konusu 3 elektron kararlı hale gelir.Bu soru için Δ_o değeri ne kadarsa, elektronlar, -6/5* Δ_o kadar karalı olurlar.

Şimdi başka bir örneğe bakalım. Bu sorudaki koordinasyon bileşiğinde; Mn, 6 H₂O ligandı ve 3 Cl^- var. Peki Mn ın yükseltgenme basamağı kaçtır? Değerlik elektronlarını değil yükseltgenme basamağını soruyorum. Son 10 saniye. Buna kısaca bakalım. Burada çoğunuz iyisiniz. Bu koordinasyon bileşiğindeki toplam yük kaçtır? Şu şekilde yazalım. Burada toplam yük +3, çünkü 3 tane Cl^- iyonu var. Bu, koordinasyon bileşiğinin toplam yükünün +3 olduğunu gösterir. H₂O sıfır, Mn +3. Bunda çok başarılısınız. Peki d- elektron sayısı kaçtır?4, doğru. 7-3=4 . Bu bir d⁴ sistemi. Buraya bakarsanız, bu 4 elektron için bir seçim yapmalıyız. 3elektron kolaydı, 4 işleri biraz karıştırıyor. Dördüncü elektronu aşağıya mı yerleştirmeliyiz yoksa yukarıya mı? Burada iki ihtimal var. Dolayısıyla burada iki diyagram çizdim. Kristal alan yarılma enerjisinin düşük ya da yüksek olduğu 2 durum var. Yani elektronların yerleşmesi için 2 durum. Burada, kristal alan yarılma enerjisi düşük yani bu bir zayıf alan. Enerji yüksekse bu bir kuvvetli alandır. Zayıf alanda, iki gruba ayrılmış d orbitalleri arasındaki enerji farkı çok fazla değildir. İlk 3 elektronu her zamanki gibi yerleştirirsiniz. Bu durumda olduğu gibi enerji farkı çok düşükse yani bu bir zayıf alansa 4. elektronu üst enerji düzeyine yerleştirirsiniz. “Elektronları eşleştirmek mi yoksa bir üst enerji düzeyine çıkarmak mı daha çok enerji gerektiriyor?” sorusunu sormalısınız. Zayıf alanda, kristal alan yarılma enerjisi eşleşme enerjisinden yani PE‘den küçüktür. Elektronları eşlemek daha çok enerji gerektirdiğinden elektron bir üst enerji düzeyine çıkar. Zayıf alanda durum bu şekildedir.

Kuvvetli alanda ise, yarılma enerjisi çok büyüktür. Bu durumda, kristal alan yarılma enerjisi PE’ den fazladır. Yani elektronları eşleştirmek, üst enerji düzeyine çıkarmaktan daha kolaydır. Bakın, oraya ulaşamıyorum bile. Bu nedenle, 3 elektronu yerleştirdikten sonra dördüncüyü de düşük enerji düzeyine yerleştiriyorum, ulaşabildiğim yere. Yukarıya çıkarmak için yeterli enerjim yok. Bu, kuvvetli alan. Zayıf alanı halledebiliyorum, kuvvetli alanda hepsini eşleştirmeliyim. Bu ikisi için farklı d- elektron konfigürasyonu yapalım. Bu yukarıda kalsın.

Zayıf alanda d⁴ elektron konfigürasyonu için 3 elektron t_2g ’ de. e_g’ de ise 1 elektron var. Kuvvetli alanda ise, e_g’ de elektron yok. t_2g de 4 elektron var. Bunu burada bırakalım. Yüksek spin ve düşük spin terimleriyle tanışalım.

İki durum burada. Kristal alan yarılma enerjisinin eşleşme enerjisine yani elektron çiftlerini bir arada tutmak için gerekli olan enerjiye oranla ne kadar büyük olduğunu düşünelim. Zayıf alanda yarılma enerjisi düşük olduğundan elektronlar orbitallere birer birer yerleştirilir, yerleştirilen elektronların spinleri paraleldir. Kuvvetli alanda ise, eşleşme enerjisi yarılma enerjisinden düşüktür- kuvvetli alanda yarılma enerjisi çok büyüktür- elektronlar t_2g doluncaya kadar yerleştirilir ve eşleştirilir, t_2g dolmadan e_g ye elektron yerleştirilmez. Buradan çıkan sonuç, zayıf alanda eşleşmemiş elektron sayısı maksimumdur. Dört elektronun dördü de eşleşmemiştir. Maksimum sayıda eşleşmemiş elektron yüksek spin demektir. İkinci durumda ise, eşleşmemiş elektron sayısı minimumdur. Bu da düşük spin e karşılıktır.

Bu iki durumun kararlılık enerjisinden de bahsedelim. CFSE, kristal alan kararlılık enerjisi. Peki zayıf alanda kararlılık enerjisi nedir? Son 10 saniye. Çok iyi. Soruya bakalım. Alt enerji düzeyinde kaç elektron var? 3. Bu elektronların her biri(-2/5*Δ_o) kadar kararlı yani düşük enerjili olurlar. Üst enerji düzeyinde bir elektron var. +3/5* Δ_o kadar. Sonuç -3/5 Δ_o. A şıkkı neden doğru değil? Oktahedral kristal alan yarılma enerjisinin sembolü yok. Testlerde bu terimi yazmayı unutmayın. Bu terimi unutmamanız için bir hatırlatma olduğunu umuyorum. Peki kuvvetli alan için durum nedir? 4 elektron var. 4*(-2/5*Δ_o). Sonuç -8/5* Δ_o . Bazı kitaplarda sonuç -8/5* Δ_o +PE olarak geçer. Buradaki eşleme enerjisini belirtmek için kullanılır. Bu çok avantajlı değil. Düşük enerji düzeyinde çok elektron var bazılarını eşleştirmelisiniz. Eğer iki eşleşmiş elektron varsa PE nin katsayısı 2 olur. Bazı kitaplar bu şekilde gösterir. 2 çözümün de doğru olduğunu belirtmeliyim. Eğer soruda “eşleşme enerjisini kullanın” derse cevabı hangi şekilde yazmanız gerektiğini anlarsınız. Kuvvetli alanda PE ‘yi kullanırsınız.

Başka bir örneğe bakalım. Böylece oktahedral alanla ilgili soruları yapabilir hale geleceksiniz. Elektronları silelim. Co²⁺ iyonuna bakalım. Kaç elektron yerleştireceğiz? Yükseltgenme basamağı? +2. Peki değerlik elektron sayısı kaçtır? Grup numarası nedir? 9-2=7. d⁷ sistemi. Zayıf alan için elektron dağılımı nasıldır? Son 10 saniye. Çok güzel. Bu bir zayıf alan. Önce tüm orbitallere birer elektron yerleştirmeliyiz. Çünkü yarılma enerjisi eşleme enerjisinden düşük. Eşleştirmeden önce hepsini birer birer yerleştirmeliyiz. 7 elektron var. bir-iki-üç-dört-beş. Şimdi eşlemeliyiz. Kullanılmamış orbital yok. Eşlemeye aşağıdan başlıyoruz. Altı-yedi. Başka seçenek yok. Artık elektronları eşlemeliyiz. Bu bir zayıf alan olduğu için önce elektronları birer birer yerleştirmeliyiz daha sonra da eşlemeliyiz. Peki burada ne yapmamız gerektiğini düşünelim. Unutmayın, bu bir kuvvetli alan, yarılma enerjisi büyük. Elektronları eşlemek için gerekli olan enerji, üst enerji düzeyine çıkarmak için gerekli olandan daha az. Önceki yoldan yapıyoruz. Bir- iki- üç. Eşlemek, yukarı çıkarmaktan daha kolay. Bir-iki- üç. Hepsini eşledik. Şimdi hepsi doldu. Başka seçeneğimiz olmadığı için son elektronu üst enerji düzeyine yerleştiriyoruz.

Yarılma enerjilerine göre 2 farklı durum ortaya çıkar. Yarılma enerjisini belirleyen nedir? Ligandların doğası. Gelecek derste bundan bahsedeceğiz. Yaygın ligandları tanıyacaksanız, yine kuvvetli ve zayıf alanlar olacak. Onlardan bahsetmedik, şimdilik sadece iki durumu gördük. Peki bu sistem bir yüksek spin mi düşük spin mi? Yüksek spin çünkü maksimum sayıda eşleşmemiş elektronu var. Bu ise düşük spin. Eşleşmemiş elektron sayısı minimum. Bunu şimdilik bitirelim. dⁿ elektron konfigürasyonu ve kristal alan kararlılık enerjisini bulalım. İlk durumda t_2g sistemi var. Kaç tane? 5. Peki e_g? 2. Yarılma enerjisini bulalım. [5*(-2/5) Δ_o] +[ 2*(+3/5)* Δ_o]. Sonuç nedir? (-4/5)* Δ_o. Opsiyonel olarak +2PE yazabiliriz. Çünkü 2 çift eşleşmiş elektron var. Kuvvetli alana geçelim. t_2g de kaç elektron var? 6. Peki e_g ? 1. Yarılma enerjisini bulalım. [6*(-2/5)* Δ_o] + [1*(+3/5)* Δ_o ]. Sonuç nedir? Eksi kaç? (-9/5)*Δ_o . Kaç tane eşleşme enerjisi? 3 eşleşme enerjisi. Bu kısmı not alın. Gelecek ders işimiz biraz daha zorlaşacak. Ligand türleri, tetrahedral, kare düzlem hakkında konuşacağız. Bu tabi ki çarşamba günkü sınavdan sonra. Herkese sınavda iyi şanslar.