Ders Notları 15

Yasanın Özü

Dersin Planı

I.    Yasanın Özü
II.   Üç İçerim

I.    Yasanın Özü

A.   Yetkin ya da Tam Bir Topluluk Fikri

• Aquinas bir dizi topluluk ele alır: politik toplum, insanlık, Hıristiyan dünya, ve yaratılmış evren.
• Ona göre, her biri, tam ya da kusursuzdur ve ortak bir iyisi vardır:

1. Politik topluluk, aynen Aristoteles’in düşündüğü gibi, bir bütündür.
2. Katolik Hıristiyan dünya, daha büyük, daha kucaklayıcı bir dünyevi ruhani toplumun bulunmaması, Papa’dan daha yüksek bir ruhani otorite ve kutsal ekmekten daha etkili kaynaklar olmaması açısından, bir bütündür ya da kendine yeterlidir.
3. Yaratılmış evren örnek bir kendine yeterliliğe sahiptir.

B.    İnsanlar Amaçlarına Böyle Toplulukların Üyeleri Olarak Erişirler.

• Politik topluluk. İnsanlar kültür, zihin, boş zaman, çeşitli çalışma biçimleri, arkadaşlık gibi iyi olan şeyleri karmaşık bir politik topluluk dışarısında elde edemezler. BU NEDENLE iyi hayatı politik topluluk dışında yaşayamazlar.
• Katolik Hıristiyan dünya. Var olan bütün iyi şeyler Aristoteles’in tanımladığı iyi hayattan ibaret değildir. Ebedi hayata erişmek için, kutsal ekmeğe ihtiyacımız vardır. Bu dünyada olabildiğince iyi yaşamak için İsa’nın öğrettiklerini duymamız gerekir. Bu nedenle insan için iyi olana Hıristiyanlık olmadan erişemeyiz.
• Yaratılmış Evren. İnsanlar Tanrı’nın imgesinde ve benzerliğinde yaratılmıştır. İyi yaşadığımız ölçüde Tanrı’nın kusursuzluğunun bir yönünü imgeleştiririz. Diğer yaratıklar da böyle yapar. Bu nedenle bizim için iyi olan bütün yaratılış bağlamında değer bulur.  

C.    İnsanlar Doğal Olarak Böyle Bir Topluluğun “Parçaları”dır.

• Bizler, iyiye bir bütün olan topluluklar içinde eriştiğimiz, iyi hayatı bir bütün olan topluluklar içinde yaşadığımız için, kusursuz toplulukların parçalarıyızdır, elin insan vücudunun bir parçası olduğu gibi.
• "Üstelik, eksik olan kusursuz olana olduğu gibi, her parça bütüne atandığı için ve bir insan kusursuz topluluğun bir parçası olduğu için..."

D.    Böyle Bir Topluluk İyi Olmalıdır.

• Çeşitli toplulukların sağlıklı ve iyi işliyor olması için iyi yasalar olmalı. İnsanların ait oldukları toplulukların, üyelerini bu topluluklar için iyi olan şeylere yönlendirecek yasaları olmalı.  
• "...yasa evrensel mutluluğa uygun düşen ilişkiyi gözetmelidir. Bundan dolayı Filozof hem mutluluktan hem de politik örgütlenmeden söz eder...çünkü devlet kusursuz bir topluluktur [.]"  (Soru 90, madde 3)

II.   Üç İçerim

A.   İnsanlar İyi Olana Kusursuz Topluluklarda Erişirler ve Doğal Olarak Böyle Toplulukların Parçasıdırlar.

• Çekirdek Düşünce: İnsanlar iyi hayatı kendilerinden daha büyük, daha kapsayıcı bir şeyin bir parçası olarak yaşarlar.
• Bu nedenle özgürlük ve bireyselliğin nihai anlamda iyi şeyler olduğu düşüncesi onun için de Platon ve Aristoteles için olduğu kadar lanet bir düşüncedir.

B.    Bu Hayatta İnsan İçin İyi Olan Şey Akla Uygun Etkinliktir.

• Yani, iyi hayat iyi kullanılan akıl tarafından yönetilen eylemler ve seçimlerden oluşan bir hayattır. Bu nedenle, aklın iyi kullanılması insan eylemini yargılamakta kullanılan bir ölçüt ya da normdur: "insan eylemlerinin kuralı ve ölçüsü akıldır." (S. 90, mad. 1)
• İyi yasa da insan eylemlerinin bir ölçüsü ya da ölçütüdür. Bu nedenle, iyi yasa, doğru akla göre konmuş olan yasadır.
• İkisi birlikte ele alınırsa, iyi yasa ortak iyinin ne gerektirdiği hakkında iyi akıl yürütme ile konur.

C.    Yasa Türleri

• Gördüğümüz gibi, Aquinas’a göre insanlar: birçok topluluğun üyeleridirler;
• onlar için iyi olana bu şekilde ulaşırlar. Topluluklar yasalarla yönetildiğine göre, çeşitli toplulukların yönetilmesi için çeşitli yasaların olması gerekir:

1. Yaratılmış Evren, Ebedi Yasa tarafından yönetilir.
2. İnsanlık, Doğal Yasa tarafından yönetilir.
3. Katolik Hıristiyan dünya, İlahi Yasa tarafından yönetilir.
4. Politik Topluluklar, İnsani Yasanın çeşitli kanunlarıyla yönetilir.